Sindirim Sistemi

Sindirim sistemi, karın içinde en çok hacim kaplayan ve yenilen yemeklerin öğütülmesi, vitaminlerin alınması ve insanın yaşayabilmesi için hayati bir sistemdir. Sindirim temel olarak ağızdan başlar ve gayta çıkışı ile sonlanır. Sindirim sisteminde meydana gelen hastalıklar sonucu sindirim fonksiyonunun bozulması tüm vücut metabolizmasını etkiler ve diğer hastalıklara da zemin oluşturur. Hayatın devamlılığını sağlayan en önemli unsur enerjidir ve enerjiyi sağlayan da yediğimiz besinlerin sindirimidir. Sıvı ya da katı olarak tükettiğimiz besinler hücrelerimizde enerjiye dönüştürülebilir moleküllerine kadar sindirim sistemimizde parçalanır.

Sindirim sistemi 8 organdan oluşmaktadır. Sindirim sistemi kontrolümüz dışında çalışan otonomik sinir sistemi tarafından uyarılmakta ve denetlenmektedir. Vücudumuzda yer alana hormonal sistemin sindirim sistemi üzerine etkisi oldukça fazladır. Mide asidinin artış azalışından, bağırsak hareketlerine ve acıkma duyumuza kadar birçok konu hem hormonal hem de sinir sistemi tarafından denetlenmektedir.

Sindirimi, kimyasal ve fiziksel sindirim olarak iki ana madde de inceleyebiliriz. Katı olarak aldığımız besinleri öncelikle çiğneme fonksiyonu ve tükürük ile daha yumşak ve küçük besinler haline getiririz. Yutma refleksi ile yemek borusu boyunca ilerleyen yumuşamış besinler mideye ulaşır. Mide asidik bir ortamdır ve içerisinde birçok sindirim enzimi barındırır. Hem midenin asitli ortamı ile fiziksel hem de enzimleri ile besinler kimyasal bir sindirime uğrarlar. Ayrıca midenin güçlü bir kas yapısı vardır ve otonomik olarak hareket ederek besinleri yoğurur. Mideden çıkan besinler sırasıyla 12 parmak bağırsağı, ince bağısak ve kalın bağırsağa doğru ilerler. Bağırsakta da enzimsel sindirim devam eder. Safra kesesi, pankreas gibi organlar enzim ve kimyasallarını ince bağırsağa dökerek enzimsel sindirime katkı sağlarlar. Bu arada besinlerin suyu emilir ve bağırsak içeriği kalın bağırsağa doğru ilerledikçe katılaşır.

Bağırsaklarımız besin emiliminin en çok gerçekleştiği yerlerdir. Bağısak yüzeyi bir fırça şeklindedir ve bu sayede emilim yüzeyi yüzbinlerce kat arttırılmıştır. Mide içeriği asidik iken bağırsak içeriği bazik bir ortama sahiptir. Mideden gelen besin içeriği bu şekilde nötr bir hale getirilir. Bağırsak iç yüzeyinde meydana gelen enfeksiyonlarda bağırsak hareketleri – peristaltizm – artar. Gayta kıvamı bozulur ve ishal – enterit – dediğimiz tablo ortaya çıkar.

Sindirim sistemi sadece sindirim değil aynı zamanda da bir boşaltım sistemi vazifesi görmektedir. Aldığımız birçok ilaç ve kimyasal safra salgısı ile vücut dışına atılmaktadır. Gayta – dışkı- analizleri ile sindirim sistemi ve diğer birçok organımız hakkında detaylı bilgi alınabilir. Dışkı rengi, kıvamı ve hatta kokusu sağlığımız konusunda fikir vericidir.

Sindirim sistemi rahatsızlıkları gastroenteroloji uzmanları tarafından tedavi edilmektedir. Ancak sindirim sisteminin cerrahi müdahaleleri genel cerrahi uzmanları tarafından yapılmaktadır. Teitz ligamenti denilen ve mide alt kısmında bulunan yapının üst kısmına üst sindirim sistemi, altında kalan kısma ise alt sindirim sistemi denir. Üst sindirim sistemi rahatsızlıklarının tanısı için endoskopi – gastroskopi yapılırken, alt sindirim sistemi için kolonoskopi yapılmaktadır. Bu görüntüleme yöntemleri özellikle kötü huylu kanserlerin erken tanısı açısından son derece önemlidir.